ABDULLAH ENSARİ, Ebu ismail Abdullah bin Muhammet el-Ensari el-Herevi, iranlı din bilgini, mutasavvıf, şair ve hatip (Herat 1006- ay.y. 1089). Öğrenimini, ünlü hanbeli din bilgini ve mutasavvıflarının yanında tamamladı. Döneminin inanç akımlarından mutezile ve eşariyeyi ağır biçimde eleştirdi, inanıp doğru bulduğunu açıkça söylemekten kaçınmadı. Bu yüzden türlü kovuşturma ve İftiraya uğradı. Allah'ı cisim olarak kabul etmekle (mücessimelik) suçlandı.
İran edebiyatında uyaklı düzyazının (seci) öncülerinden sayılır. Not ettiği her bilginin belleğinde kaldığını söyleyen, güçlü bir hatiplik yeteneği de bulunan Ensari, yazmak yerine, anlattıklannın başkaları tarafından yazıya aktarılmasını yeğlemiştir. Bu yolla saptanarak günümüze kadar gelen yapıtları şunlardır:
Arapça Menazil üs-sa'irin ile'l-Hakk (İsmail Ankaravi’nin Mirhaç ül-fukara'sı bu yapıta dayanılarak yazılmıştır.), Zemm ü kelam Cı ehlihi. Farsça: Menazil Cıs-sa'irin’in çevirisi olan Sad meydan, Takat üs-sufiye (Cami'nin Nefahat ül-üns'ünün esasını oluşturmuştur), Munacaat ya da İlahiname. (Sınan Paşa'nın Tazarruname’si bunun türkçe bir taklididir.)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder